Indien iemand de ander van een bepaald standpunt wil overtuigen dan worden hier normaal gesproken argumenten voor aangedragen. Zonder argumenten worden namelijk maar weinig mensen overtuigd van een standpunt. Het probleem is echter dat als iemand met argumenten probeert een ander te overtuigen dat toch nog soms zaken onbenoemd kunnen blijven.Er is dan sprake van een niet-volledige argumentatie of redenering. Er zijn dan elementen in de argumentatie verzwegen. In dit artikel een uitleg van de meeste voorkomende versie van het verzwegen argument.
Context
In de regel - zeker in het dagelijkse taalgebruik - zal het vaak voorkomen dat in een argumentatie iets verzwegen wordt. Dit is ook prima. Het maakt het gebruik van een taal namelijk een stuk efficiënter. Het verzwijgen van zaken hoeft om die reden ook niet slecht te zijn. Laat ik een voorbeeld geven van een kleine redenering waarin iets verzwegen is.
Voorbeeld
"Derksen is een waardeloos politicus want hij komt nooit na wat hij gezegd heeft."
Het standpunt in deze uitspraak is: Derksen is een waardeloos politicus. Het argument in deze uitspraak is: want hij komt nooit na wat hij gezegd heeft. Maar overtuigt dit je? Misschien wel, misschien niet. Dit zal afhankelijk zijn of je de politicus Derksen kent en of je weet of hij zijn afspraken nakomt. Maar ook zonder dat je de waarheid van deze beweringen kent, snap je hopelijk wel wat gezegd wordt. Waarvan de ander je wil overtuigen. Dat Derksen een waardeloos politicus is.
Toch is iets verzwegen. Van bovenstaande uitspraak kan de spreker je enkel overtuigen als je het ook eens bent met de algemene norm die aan de redenering ten grondslag ligt: Zonder deze verzwegen norm gaat het argument niet op. In dit voorbeeld is de verzwegen norm:
"Als een politicus niet nakomt wat hij heeft gezegd, dan is het een waardeloos politicus."
Het kan zelfs nog algemener:
"Als iemand niet nakomt wat hij heeft gezegd, dan is deze persoon als waardeloos te kwalificeren."
Of nog algemener:
"Je hoort na te komen wat je zegt."
Deze laatste versie is misschien zelfs wel te algemeen omdat er niets meer wordt gezegd over dat zoiets iemand "waardeloos" maakt. Maar hopelijk is het je wel duidelijk dat een norm als deze wel aan de redenering ten grondslag ligt.
Verzwegen norm / rechtvaardiging
Deze norm wordt ook wel de rechtvaardiging genoemd. Het is de algemene norm die de conclusie - gezien datgene wat beweert wordt - doet rechtvaardigen:
Deze norm wordt - zoals ook uit het voorbeeld reeds blijkt - vaak niet uitgesproken. Het zou vreemd zijn als iemand in de praktijk zou zeggen:
"Derksen is een waardeloos politicus want hij komt nooit na wat hij gezegd heeft en zoals je weet is iedereen die niet nakomt wat hij heeft gezegd waardeloos"
Verzwegen argument
In de praktijk wordt deze verzwegen norm ook wel het verzwegen argument genoemd. Helemaal correct is dit niet omdat enkel de norm in het argument is verzwegen. Je ziet dus wel een argument maar deze is niet volledig. Het bestaat enkel uit een bewering (in ons voorbeeld: hij komt nooit na wat hij gezegd heeft).
Verzwegen argument vinden
Hoe vind je nu het verzwegen argument? Dit is niet lastig. Zet hiervoor de volgende twee stappen:
Stap 1
Je moet om te beginnen een beetje spelen met argument en standpunt. Om de verzwegen norm te vinden zet je het argument en de conclusie achter elkaar in een als-dan-redenering. Doe dit op de volgende manier: als [het argument is het geval] dan [de conclusie is het geval].
In ons voorbeeld:
als de politicus Derksen komt nooit na wat hij gezegd heeft (argument) dan Derksen is een waardeloos politicus (conclusie)
Stap 2
Deze zin ga je vervolgens abstraheren naar een algemene zin:
Als een politicus nooit nakomt wat hij gezegd heeft, is het een waardeloos politicus.
Kritische vragen
Waarom is dit nu relevant voor de praktijk? Als je weet wat het verzwegen argument is, weet je ook welke kritische vragen je kunt stellen. Vragen die rechtstreeks volgen uit het verzwegen argument, of beter: de verzwegen rechtvaardiging. Deze vragen zijn:
1. Waarop is deze norm gebaseerd? Is het een juridische norm? Blijkt de norm uit sociaal-wetenschappelijk onderzoek? Of is het een puur subjectieve (eigen) norm? In het algemeen: waarom zou je deze norm aanvaarden?
In ons voorbeeld zou je de kritische vraag stellen: is er wel ondersteuning voor de uitspraak dat je kunt spreken van een slecht politicus als deze zijn afspraken niet nakomt?
2. Is er geen tegenvoorbeeld te bedenken waarbij de norm niet opgaat?
In bovenstaand voorbeeld: hoort een politicus echt altijd zijn afspraken na te komen? Zijn hier geen uitzonderingen op te bedenken?
Vragen, verbeteringen, aanvullingen? Welkom!
