De advocaten van Robert M. hebben de rechtbank dus gewraakt in de Amsterdamse zedenzaak. Directe aanleiding is de beslissing van de rechters om de ouders van de slachtoffers toch spreekrecht toe te kennen. Is deze wraking een juiste strategie? Wat wordt er aangevoerd? Hierbij een overzicht van de belangrijkste argumenten: een aantal formeel, een aantal praktisch, een aantal procesmatig en een aantal gericht op het (korte of lange termijn) belang van de verdachte/rechtsstaat/slachtoffers:
Het is niet de juiste strategie
1. De rechtbank heeft uitgebreid gemotiveerd waarom de ouders van de slachtoffers wel spreekrecht hebben. Indien de advocaten van Robert M. zich hier niet in kunnen vinden dan is hiervoor het reguliere hoger beroep de juiste weg. Het wrakingsmiddel is verkapt hoger beroep.
2. De advocaten van Robert M. zetten het middel te laat in. Het lijkt hierdoor misbruik van recht. Dit komt het belang van Robert M. niet ten goede.
3. De uitspraak van de voorzitter van de meervoudige kamer ("We willen de identiteit van de kinderen verscholen houden zodat ze niet hun hele leven deze treurnis achter zich aan hebben") spreekt geen partijdigheid uit. Met het woord 'treurnis' wordt verwezen naar de verdrietig toestand in het algemeen. Ongeacht of Robert M. wel of niet schuldig is, is de situatie in het algemeen treurig.
4. Het is praktisch onmogelijk om andere rechters op de zaak te zetten. Dit niet-juridisch argument zal nooit door een wrakingskamer worden benoemd maar zal toch meespelen? Zie verder.
5. Robert M. wil zelf ook het woord voeren. De ouders van slachtoffers het spreekrecht ontnemen zal zijn eigen verzoek te mogen spreken niet ten goede komen.
6. Het zaait veel kwaad bloed in de samenleving en komt hiermee zijn eigen lange termijn perspectief niet ten goede: Robert M. - reeds bekend - heeft juist slachtoffers gekozen op onmondigheid.
7. Het spreekrecht wordt niet uitgebreid om juist de rechten van een verdachte te beschermen. Onschuld moet voorop staan en als ouders van slachtoffers gaan spreken kan dit verkeerd uitpakken. Maar in hoeverre gaat dat - in het licht van de onschuldpresumptie - hier nog op?
8. Deze juridische insteek komt - in navolging op 6 - de belangen van Robert M. niet ten goede. De formalistische houding van de advocaten van Robert M. zal hem door de samenleving misschien juist nog meer worden verweten.
9. Het komt de belangen van Robert M. ook anderzins niet ten goede: nieuwe rechters kunnen misschien nog meer bevooroordeeld zijn? De huidige rechters hebben zich (hopelijk) bewust afgesloten van elke media-aandacht die besteed is aan de zaak. Het is maar de vraag in hoeverre de nieuwe rechters dit ook hebben gedaan. Wint Robert M. wel iets met nieuwe rechters?
10. Formeel juridisch klopt het niet. De uitspraak van de Hoge Raad (6 maart 2012) ziet op een andere situatie. Wat de huidige rechtbank zegt over
- (a) inhoud en omvang van de zaak,
- (b) de grote mate van vereenzelviging van ouders met hun kind
- (c) de teleologische interpretatie van de regeling (de wetgever heeft niet in deze situatie voorzien)
is juist. Ook genoemd wordt:
- (d) internationaal recht (met directe werking). Denk aan het internationaal verdrag inzake de Rechten van het Kind en de verklaring van de Verenigde Naties over de Rechten van Slachtoffers.
- (e) het systematisch interpretatieve argument dat het spreekrecht civiel recht is binnen een strafrechtelijke procedure. Het Burgerlijk Wetboek voorziet wel in het bestreden spreekrecht.
Het is wel de juiste strategie
1. Het komt het belang van Robert M. ten goede. Het herstelt namelijk het evenwicht. Beelden als het monster van Riga schieten door? Het is aan de advocaat om voor een cliënt op te komen.
2. De Hoge Raad heeft besloten dat de kring van gerechtigden is vastgelegd bij wet en de rechter mag deze limitatieve opsomming niet te buiten gaan. Dit is uitvoering gemotiveerd (zie onderstaande verwijzing). Enkel de directe slachtoffers mogen spreken, niet een naaste. Het recht (rechtsstaat) moet zegevieren - ongeacht de diverse belangen.
3. Het komt het belang van Robert M. ten goede. De Hoge Raad is niet voor niets terughoudend - zie onder 2 - in het uitbreiden van het spreekrecht. Het spreken van de ouders zal invloed hebben op de strafmaat. Het is aan de advocaat van verdachte om hem hiervoor in bescherming te nemen.
4. Het komt het belang van de slachtoffers op de lange termijn ten goede. De Hoge Raad heeft - in eerder genoemd arrest - gesteld - en dit wordt volgens sommige auteurs bevestigd door wetenschappelijke literatuur - dat het spreekrecht van wezenlijk invloed kan zijn op een uitspraak. Dit kan uiteindelijk tot gevolg hebben dat het vonnis vernietigd moet worden en opnieuw recht gewezen moet worden. Op de lange termijn schaadt dit - het wordt al een lange procedure - de slachtoffers misschien nog meer.
5. De voorzitter van de rechtbank heeft door het woord "treurig" te gebruiken blijk gegeven van een emotionele betrokkenheid dan wel het begaan zijn met de slachtoffers. Sprake is van (schijn van) partijdigheid. Dit staat de objectiviteit van het oordeel in de weg.
6. Al heeft Robert M. bekend dan nog staat dit een kritische, objectieve houding van de rechtbank niet in de weg. Ook de bekentenis moet onpartijdig gewogen worden.
7. Het verzoek tot wraking moet gezien worden als een optelsom van (bovenstaande) bezwaren.
Het bovenstaande ter overweging.
Enkele bronnen:
• Advocaten Robert M. wraken rechtbank – proces morgen verder, NRC, 12-03-2012
• Ouders slachtoffertjes Robert M. behouden spreekrecht, NRC, 12-03-2012
• Rechtszaak ligt stil na wraking, BNR, 12-03-2012
• Zedenproces vergt omzichtigheid, Parool (enkel abonnees), 06-03-2012
Arrest:
• Arrest Hoge Raad spreekrecht slachtoffers 6 maart 2012, Rechtspraak.nl, 06-03-2012
Media:
Het is niet de juiste strategie
1. De rechtbank heeft uitgebreid gemotiveerd waarom de ouders van de slachtoffers wel spreekrecht hebben. Indien de advocaten van Robert M. zich hier niet in kunnen vinden dan is hiervoor het reguliere hoger beroep de juiste weg. Het wrakingsmiddel is verkapt hoger beroep.
2. De advocaten van Robert M. zetten het middel te laat in. Het lijkt hierdoor misbruik van recht. Dit komt het belang van Robert M. niet ten goede.
3. De uitspraak van de voorzitter van de meervoudige kamer ("We willen de identiteit van de kinderen verscholen houden zodat ze niet hun hele leven deze treurnis achter zich aan hebben") spreekt geen partijdigheid uit. Met het woord 'treurnis' wordt verwezen naar de verdrietig toestand in het algemeen. Ongeacht of Robert M. wel of niet schuldig is, is de situatie in het algemeen treurig.
4. Het is praktisch onmogelijk om andere rechters op de zaak te zetten. Dit niet-juridisch argument zal nooit door een wrakingskamer worden benoemd maar zal toch meespelen? Zie verder.
5. Robert M. wil zelf ook het woord voeren. De ouders van slachtoffers het spreekrecht ontnemen zal zijn eigen verzoek te mogen spreken niet ten goede komen.
6. Het zaait veel kwaad bloed in de samenleving en komt hiermee zijn eigen lange termijn perspectief niet ten goede: Robert M. - reeds bekend - heeft juist slachtoffers gekozen op onmondigheid.
7. Het spreekrecht wordt niet uitgebreid om juist de rechten van een verdachte te beschermen. Onschuld moet voorop staan en als ouders van slachtoffers gaan spreken kan dit verkeerd uitpakken. Maar in hoeverre gaat dat - in het licht van de onschuldpresumptie - hier nog op?
8. Deze juridische insteek komt - in navolging op 6 - de belangen van Robert M. niet ten goede. De formalistische houding van de advocaten van Robert M. zal hem door de samenleving misschien juist nog meer worden verweten.
9. Het komt de belangen van Robert M. ook anderzins niet ten goede: nieuwe rechters kunnen misschien nog meer bevooroordeeld zijn? De huidige rechters hebben zich (hopelijk) bewust afgesloten van elke media-aandacht die besteed is aan de zaak. Het is maar de vraag in hoeverre de nieuwe rechters dit ook hebben gedaan. Wint Robert M. wel iets met nieuwe rechters?
10. Formeel juridisch klopt het niet. De uitspraak van de Hoge Raad (6 maart 2012) ziet op een andere situatie. Wat de huidige rechtbank zegt over
- (a) inhoud en omvang van de zaak,
- (b) de grote mate van vereenzelviging van ouders met hun kind
- (c) de teleologische interpretatie van de regeling (de wetgever heeft niet in deze situatie voorzien)
is juist. Ook genoemd wordt:
- (d) internationaal recht (met directe werking). Denk aan het internationaal verdrag inzake de Rechten van het Kind en de verklaring van de Verenigde Naties over de Rechten van Slachtoffers.
- (e) het systematisch interpretatieve argument dat het spreekrecht civiel recht is binnen een strafrechtelijke procedure. Het Burgerlijk Wetboek voorziet wel in het bestreden spreekrecht.
Het is wel de juiste strategie
1. Het komt het belang van Robert M. ten goede. Het herstelt namelijk het evenwicht. Beelden als het monster van Riga schieten door? Het is aan de advocaat om voor een cliënt op te komen.
2. De Hoge Raad heeft besloten dat de kring van gerechtigden is vastgelegd bij wet en de rechter mag deze limitatieve opsomming niet te buiten gaan. Dit is uitvoering gemotiveerd (zie onderstaande verwijzing). Enkel de directe slachtoffers mogen spreken, niet een naaste. Het recht (rechtsstaat) moet zegevieren - ongeacht de diverse belangen.
3. Het komt het belang van Robert M. ten goede. De Hoge Raad is niet voor niets terughoudend - zie onder 2 - in het uitbreiden van het spreekrecht. Het spreken van de ouders zal invloed hebben op de strafmaat. Het is aan de advocaat van verdachte om hem hiervoor in bescherming te nemen.
4. Het komt het belang van de slachtoffers op de lange termijn ten goede. De Hoge Raad heeft - in eerder genoemd arrest - gesteld - en dit wordt volgens sommige auteurs bevestigd door wetenschappelijke literatuur - dat het spreekrecht van wezenlijk invloed kan zijn op een uitspraak. Dit kan uiteindelijk tot gevolg hebben dat het vonnis vernietigd moet worden en opnieuw recht gewezen moet worden. Op de lange termijn schaadt dit - het wordt al een lange procedure - de slachtoffers misschien nog meer.
5. De voorzitter van de rechtbank heeft door het woord "treurig" te gebruiken blijk gegeven van een emotionele betrokkenheid dan wel het begaan zijn met de slachtoffers. Sprake is van (schijn van) partijdigheid. Dit staat de objectiviteit van het oordeel in de weg.
6. Al heeft Robert M. bekend dan nog staat dit een kritische, objectieve houding van de rechtbank niet in de weg. Ook de bekentenis moet onpartijdig gewogen worden.
7. Het verzoek tot wraking moet gezien worden als een optelsom van (bovenstaande) bezwaren.
Het bovenstaande ter overweging.
Enkele bronnen:
• Advocaten Robert M. wraken rechtbank – proces morgen verder, NRC, 12-03-2012
• Ouders slachtoffertjes Robert M. behouden spreekrecht, NRC, 12-03-2012
• Rechtszaak ligt stil na wraking, BNR, 12-03-2012
• Zedenproces vergt omzichtigheid, Parool (enkel abonnees), 06-03-2012
Arrest:
• Arrest Hoge Raad spreekrecht slachtoffers 6 maart 2012, Rechtspraak.nl, 06-03-2012
Media:
