De essentie van onethisch gedrag, zo is de stelling, is dat het klein begint. Het begint bijvoorbeeld met één keer even spieken bij een lastig tentamen. Of met één keer even niet de patiënten vragen om toestemming bij medisch onderzoek. Of vertaalt naar het juridische: de advocaat die één keer een administratieve onzorgvuldigheid begaat rond de derdenrekening. Het probleem is echter dat het hier niet ophoudt en dat één kleine immorele handeling vaak het begin is van meer en groter onethisch gedrag.
De persoon die dit foute gedrag vertoont, zal vervolgens het gaan relativeren. De spieker: "Iedereen doet het weleens". De onderzoeker: "het onderzoek is baanbrekend en erg waardevol". De advocaat: "Een kleine onvolkomenheid in drukke dagen". De krant:
Ethiek begint met een autonoom zelfbeeld. Het eindigt dus bij een zelfbeeld waarbij iemand zichzelf presenteert als een speelbal van de situatie.De persoon die zich wel aan norm heeft gehouden zal de ander weer volkomen amoreel vinden. Dit leidt er vervolgens weer toe dat de ander, de spieker, de persoon die wel juist handelde al snel een moraalridder vindt.
In het artikel meer voorbeelden onder verwijzing naar het boek "Er zijn fouten gemaakt (maar niet door mij)" van Tavris en Aronson en "Waarom goede mensen soms de verkeerde dingen doen" van Muel Kaptein. Kort door de bocht: alles om het gevoel van eigenwaarde te behouden.
• Tja, er zijn zeker fouten gemaakt (maar dat lag dus echt niet aan mij, hè), NRC.Next (enkel abonnee), 29-11-2011
Links uit het artikel:
• Carol Tavris & Elliot Aronson - Er zijn fouten gemaakt (maar niet door mij)
Waarom we dwaze overtuigingen, slechte beslissingen en kwetsend gedrag rechtvaardigen, Uitgeverij Nieuwezijds, 2011
• Voices from the world of finance, in their own words..., Guardian
• Muel Kaptein - Waarom goede mensen soms de verkeerde dingen doen, Uitgever Business Contact, 2011
